گرده‌افشانی بدون سترون کردن: روشی کارآمد در دورگ‌گیری سویا

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، کرج،ایران

2 استادیاران سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران.

چکیده

سویا بزرگ‎ترین منبع تولید روغن در جهان می‌باشد و 61 درصد از کل تولید دانه روغنی جهان را تشکیل می‌دهد. گل سویا کوچک و ظریف بوده و مادگی آن بسیار آسیب‌‌پذیراست. تلاقی مصنوعی در سویا به علت بسته بودن گل‌ها در هنگام باروری (کلیستوگامی) دشوار است. دشوار بودن دورگ‌گیری و موفقیت اندک آن، اصلاح سویا را با محدودیت مواجه کرده است. به‌طور کلی، نسبت موفقیت تلاقی‌ها در سویا 2-15 درصد با توجه به شرایط آب و هوایی، سلامت بوته‌ها و تنوع ژنتیکی گیاه متغیر است. موفقیت انجام دورگ‌گیری در حبوبات از جمله ماش و نخود و بالاخص سویا با روش‌های معمول در مقایسه با غلات به‌طور قابل توجهی کمتر است. در صورتی که روش تلاقی بدون سترون کردن روشی کارآمد با درصد موفقیت بالاتر از روش‌های رایج (حدود 40 درصد) است. در این روش از آنجا که گل‌های سویا پروتوژنی هستند یک روز قبل از باز شدن گل‌ها، گرده‎افشانی صورت می‌پذیرد. در این مقاله با پیشنهاد این روش به محققین و کارشناسان اصلاح‎گر سویا، ضمن کاهش زمان انجام فرآیند دورگ‌گیری، کارایی دورگ‌گیری افزایش یافته و امکان ایجاد نتایج متنوع در آنها امکان‌پذیر می‌گردد.

کلیدواژه‌ها