دانشیار موسسه تحقیقات خاک و آب کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران.
چکیده
تامین فسفر مورد نیاز گیاهان از دو روش استفاده از کودهای شیمیایی و بیولوژیک امکان‌پذیر است. مقدار زیادی از فسفر موجود در کودهای شیمیایی بعد از ورود به خاک نامحلول شده و از دسترس گیاهان خارج می‌شود. ریزجاندارانی به نام اکسیدکننده‌های گوگرد شکل نامحلول فسفر خاک را به شکل محلول تبدیل می‌کنند. به‌منظور بررسی تاثیر گوگرد و مایه تلقیح باکتری تیوباسیلوس بر کاهش pH و افزایش قابلیت جذب فسفر آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 15 تیمار شامل 5 سطح گوگرد عنصری (200، 400، 600، 800، 1000 kg/ha) و سه سطح تیوباسیلوس (بدون مایه تلقیح، 5 و 10 گرم مایه تلقیح، با جمعیت 107 باکتری در گرم مایه تلقیح) با سه تکرار به اجرا درآمد. نتایج تحلیل واریانس نشان داد که اثر کلیه منابع تغییرات بر قابلیت جذب فسفر و کاهش pH در سطح 1% معنی‌دار بود. متوسط فسفر قابل جذب در تیمارهای بدون تلقیح 21 میلی‌گرم بر کیلوگرم بوده در حالیکه این مقدار در تیمارهای تلقیح شده 48/26 میلی‌گرم بر کیلوگرم بود. اثر متقابل گوگرد و باکتری 165% فسفر قابل جذب را افزایش داد و pH خاک در مقایسه با خاک کشت نشده 05/1 واحد کاهش یافت. افزایش جذب فسفر توسط گیاه هم معنی‌دار بود، وزن خشک گیاه نیز افزایش یافت ولی از نظر آماری معنی‌دار نبود.
)