استادیار بخش تحقیقات کنترل بیولوژیک، موسسه تحقیقات گیاهپزشکی، سازمان تحقیقات، ترویج و آموزش کشاورزی، تهران، ایران
چکیده
با هدف مقایسه واکنش ارقام مختلف سویا به کرم غوزه پنبه (Helicoverpa armigera (Hübner، در تاریخ کاشت های مختلف و تعیین میزان خسارت این آفت، آزمایشی در منطقه مغان، روی نه رقم سویا تحت شرایط آلودگی طبیعی به کرم غوزه پنبه در دو تاریخ کاشت، 25 اردیبهشت و هفتم خرداد ماه در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه ایستگاه تحقیقات کشاورزی مغان (استان اردبیل) طی دو سال زراعی متوالی 1396 و 1397 اجرا گردید. برای هر رقم، عملکرد دانه بوته های خسارت دیده در اثر تغذیه کرم غوزه از غلاف و عملکرد دانه بوته های سالم و بدون خسارت محاسبه شد. درصد خسارت از تفریق عملکرد بوته های سالم از بوته های خسارت دیده و تقسیم آن بر عملکرد بوته های خسارت دیده و بیان آن به صورت درصد محاسبه گردید. در حالت کلی، عملکرد دانه در تاریخ کاشت اول بیشتر از تاریخ کاشت دوم بود. بنابراین، 25 اردیبهشت ماه نسبت به هفتم خرداد زمان بهتری برای کاشت سویا در منطقه مغان بود. در تاریخ کاشت اول، تاریخ کاشت دوم و میانگین دو تاریخ کاشت رقم کوثر کمترین میزان کاهش عملکرد در اثر تغذیه کرم کرم غوزه را داشت که نشان دهنده تحمل بالای این رقم نسبت به خسارت آفت می باشد. براساس میانگین دو ساله دو تاریخ کاشت در بوته های خسارت دیده از آفت نیز ارقام کاسپین، ویلیامز و کوثر به ترتیب با 4/131، 3/917 و 3/808 گرم در بوته بیشترین و M9 با 2/726 گرم در بوته کمترین محصول دانه را تولید کردند.
)