کشت پاییزه بالنگوی شهری با روش خاکورزی مرسوم و حفاظتی در دیمزارهای معتدل‌ سرد و سردسیر

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 محقق بخش علوفه و دانه های روغنی موسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، استان آذربایجان شرقی، مراغه، ایران.

2 استاد بخش تحقیقات زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان غربی، ایران.

3 استادیار بخش تحقیقات دانه های روغنی و نباتات علوفه ای، معاونت موسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور، استان کرمانشاه، ایران.

4 استادیار بخش تحقیقات زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان لرستان، ایران.

5 استادیار بخش علوفه و دانه های روغنی موسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور، استان آذربایجان شرقی، مراغه، ایران.

چکیده

بالنگوی شهری به‌دلیل داشتن برخی خصوصیات منحصر بفرد می‌تواند به‌عنوان یک گونه جدید از دانه‌های روغنی مورد استفاده در شرایط دیم باشد .این پژوهش به‌منظور افزایش بهره‌وری سامانه‌های تولیدی غلات محور با هدف ارتقای امنیت غذایی در ایران انجام شد که در آن رقم سارا از گیاه روغنی بالنگوی شهری به منظور ارزیابی عملکرد دانه در شرایط و مشارکت زارعین مورد بررسی قرار گرفت. در این بررسی عملکرد دانه بالنگوی شهری سارا در مزارع زارعین چهار استان، شامل آذربایجان شرقی (هشترود و ملکان)، کرمانشاه (روانسر)، لرستان (خرم‌آباد) و استان کردستان (حسین‌آباد) در تناوب غلات مورد ارزیابی قرار گرفتند. این پروژه بصورت کاشت پاییزه طی یکسال زراعی (1401-1400) به دو صورت کشت مستقیم و کشت مرسوم (کم‌خاک‌ورزی) انجام شد. نتایج صفت عملکرد دانه نشان داد که بین دو نوع کشت اختلاف وجود داشته است. به‌طوری که کشت به‌صورت مرسوم با میانگین 600 و حداکثر 1300 کیلوگرم در هکتار دارای بیشترین عملکرد دانه بود. بر اساس مقایسه میانگین، بیشترین عملکرددانه از لرستان (خرم‌آباد) در کشت مرسوم با 1070 و در کشت مستقیم با 802 کیلوگرم در هکتار عملکرد دانه بدست آمد. کمترین میزان عملکرد دانه نیز مربوط به شهرستان روانسر کرمانشاه در کشت مرسوم با 277/3 و در کشت مستقیم با 392/4 کیلوگرم در هکتار بود. از نتایج حاصله و تحلیل اقتصادی استنباط گردید که کشت بصورت خاکورزی مرسوم (استان لرستان و آذربایجان شرقی) مناسبترین نوع کشت بوده است، با این حال در صورت کافی بودن مقدار مواد آلی خاک، احتمالا کشت بصورت مستقیم نیز می‌تواند روش مناسبی در دیمزارهای کشورمان باشد.

کلیدواژه‌ها