تأثیر قطع آبیاری در مراحل مختلف رشد بر عملکرد دانه، شاخص برداشت و کارایی مصرف آب سویا در دشت مغان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار، بخش تحقیقات علوم زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان اردبیل، سازمان تحقیقات، ترویج و آموزش

2 استان اردبیل- پارس آبادمغان- مرکز تحقیقات کشاورزی مغان

چکیده

به دلیل سنتی بودن روش آبیاری در اکثر مناطق کشور از جمله دشت مغان، تنش خشکی به صورت کاهش دفعات آبیاری یکی از رایج‌ترین تنش‌ها در کاهش تولید در زراعت محصولات آبی بهاره مانند سویا می‌باشد. به منظور حصول بیشترین عملکرد دانه سویا با کمترین دفعات آبیاری آزمایشی با تیمار‌های آبیاری کامل، سطح تنش 2 (قطع آبیاری در مرحله 5 برگی کامل + مرحله گلدهی) و سطح تنش 3 (قطع آبیاری در مرحله 5 برگی کامل+ غلاف‌دهی+ پر شدن دانه) در طی سال‌های 1401 و 1402 در دشت مغان اجرا شد. ارقام مورد بررسی در این آزمایش شامل ویلیامز، صبا، پارسا، رحمت، زان و کوثر بودند. میزان کاهش عملکرد دانه 15/5 درصد در سطح تنش 2 و 55 درصد در سطح تنش 3 بود. بیشترین و کمترین میزان کارایی مصرف آب (0/77 و 0/63 کیلوگرم دانه در هر متر مکعب آب) به ترتیب متعلق به سطح تنش 3 و تیمار آبیاری کامل بود. بیشترین میزان شاخص برداشت در سطح تنش 2 مشاهده شد. بیشترین میانگین دو ساله عملکرد دانه (3115 کیلوگرم در هکتار) با مصرف 4813 متر مکعب آب در تیمار آبیاری کامل به دست آمد و کاهش 1000 متر مکعب در سطح تنش 2 عملکرد دانه‌ای معادل 2629 کیلوگرم در هکتار داشت. در شرایط تنش سطح 3 با کاربرد 1925متر مکعب آب، 1389 کیلوگرم در هکتار دانه تولید شد. بنابراین در صورت کمبود آب آبیاری بهتر است آبیاری در مرحله گلدهی حذف و آب موجود در مرحله توسعه غلاف و دانه‌بندی در اختیار گیاه سویا قرار بگیرد.

کلیدواژه‌ها