بخش تحقیقات اقتصادی، اجتماعی و ترویج کشاورزی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان شرقی، سازمان تحقیقات،
چکیده
مطالعه پیش‌رو با معرفی شاخص‌های اقلیمی، نحوه محاسبه و بررسی ارتباط آن‌ها با متغیرهای اقتصادی در پی کمی‌سازی نقش اقلیم بر میزان تولید کلزا آبی در ایران می‌باشد. نتایج مطالعه بیانگر آن است که از 30 استان و یک منطقه مورد مطالعه، 19 استان در رژیم رطوبتی نیمه‌خشک، هشت استان در رژیم رطوبتی خشک و فراخشک و سه استان در رژیم رطوبتی نیمه مرطوب و مرطوب واقع شده‌اند. مقایسه سطح زیر کشت تحقق یافته و پیش‌بینی شده نیز نشان داد که درصد تحقق اهداف در رژیم‌های رطوبتی نیمه مرطوب و مرطوب، نیمه‌خشک و خشک‌و فراخشک به ترتیب 57، 23 و 22 درصد است. میانگین عملکرد ثبت شده در سال زراعی 1402-1401 در استان‌هایی با رژیم رطوبتی مرطوب و نیمه مرطوب 940/7 کیلوگرم در هکتار، در رژیم‌های رطوبتی خشک و فراخشک 1752/8 کیلوگرم در هکتار و در رژیم رطوبتی نیمه‌خشک 1814 کیلوگرم در هکتار بوده است. درصد تحقق اهداف برنامه‌ای عملکرد نیز در رژیم‌های رطوبتی نیمه مرطوب و مرطوب، خشک و فراخشک و نیمه‌خشک به ترتیب 69، 89 و 86 درصد می‌باشد. همچنین میانگین تولید استانی کلزا آبی در رژیم‌های رطوبتی خشک و فراخشک، نیمه‌خشک و نیمه مرطوب‌و مرطوب در سال زراعی 1402-1401 به ترتیب 1941/5، 4558/9 و 16770/3 تن بوده است که در رژیم رطوبتی نیمه‌مرطوب و مرطوب بیشتر از دیگر رژیم‌های رطوبتی می‌باشد. بررسی مشابهی در خصوص نقش شاخص‌های تیپ زمستانه و تیپ تابستانه بر سطح زیر کشت، عملکرد و تولید کلزا آبی در میان گروه‌های مختلف انجام پذیرفت ولی تفاوت معنی‌داری از این نظر میان استان‌های کشور مشاهده نشد.
)